Δευτέρα 23 Ιανουαρίου 2012

Σχέδιο μαθήματος: Κ.Καρυωτάκης, "Μπαλάντα στους άδοξους ποιητές των αιώνων"

Ανάπτυξη της διδακτικής πρακτικής

Αφόρμηση
Σχηματίστε ομάδες των δύο ατόμων και επισκεφθείτε  την ιστοσελίδα http://www.greek-language.gr/greekLang/literature/education/european/poetry/villon/01.html . Αντιγράψτε στον επεξεργαστή κειμένου και διαβάστε  δύο από τα παρακάτω ποιήματα:

Φρανσουά Βιγιόν :
«Μπαλάντα των κυράδων του παλιού καιρού», 
 «Η όμορφη αρματοπουλήτρα ορμηνεύει τις δημόσιες»,
«Άλλη μπαλάντα των αφεντάδων του παλιού καιρού»,
«Άλλη μπαλάντα σε παλιά γαλλική γλώσσα»
Ηλίας  Λάγιος : «Μπαλάντα των αγοριών του παλιού καιρού»

Καταγράψτε  τα κοινά σημεία τους ως προς τη μορφή τους.
Στη συνέχεια παρουσιάστε στην ολομέλεια τα συμπεράσματά σας και κατόπιν διαβάστε το παρακάτω άρθρο http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=81241
επισημαίνοντας τα χαρακτηριστικά του λογοτεχνικού είδους που μελετήσατε στα παραπάνω κείμενα και εστιάζοντας στην περίπτωση του Καρυωτάκη.

Ανάγνωση του κειμένου
Ανοίξτε  το κείμενο  του Καρυωτάκη από την ιστοσελίδα http://filosofia.itgo.com/poihmata.htm#%CE%9C%CE%A0%CE%91%CE%9B%CE%91%CE%9D%CE%A4%CE%91
και επεξεργαστείτε την  εξής οδηγία: «Γιατί το ποίημα αυτό ανήκει στις μπαλάντες;». Κατόπιν ο φιλόλογος προχωρά στην ανάγνωση του κειμένου.

Πρωτοβάθμια πρόσληψη του ποιητικού ερεθίσματος
Ξαναδείτε  το κείμενο και απαντήστε  στο ερώτημα που σας τέθηκε πριν την ανάγνωση.

Επεξεργασία του κειμένου σε ολομέλεια και μικρές ομάδες
Επεκτείνοντας  τον αρχικό  προβληματισμό, σχηματίστε  ομάδες των τεσσάρων ατόμων και:

α) Εξετάστε  τη στιχουργική και την ομοιοκαταληξία του ποιήματος, βοηθούμενοι από τις ιστοσελίδες



και




β) Εξηγήστε  τι επιδιώκει ο ποιητής με την φροντισμένη επεξεργασία του στίχου του.
Επιβεβαιώστε  τα συμπεράσματά σας  μέσα από τη μελοποίηση του ποιήματος στην ιστοσελίδα http://www.youtube.com/watch?v=sJClHlmvRcs

Χωριστείτε  σε ομάδες των τεσσάρων και δώστε  διαγραμματικά το περιεχόμενο του ποιήματος με βάση τις αναφορές του Καρυωτάκη στους άξονες:
α. άδοξοι ποιητές
β. ταλαντούχοι ποιητές που αναγνωρίστηκαν αργότερα
γ. στάση του ποιητή απέναντι στους άδοξους ποιητές.
Κατόπιν εντοπίστε  τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζονται οι παραπάνω άξονες (η σειρά που ακολουθείται, η ένταση των αναφορών).

Ακολούθως επεξεργαστείτε τα ακόλουθα φύλλα εργασίας:

Φύλλο εργασίας 1
α. Να καταγράψετε τις λέξεις και τις φράσεις που αναφέρονται στους παραγνωρισμένους αλλά ταυτόχρονα και ταλαντούχους ποιητές.

β. Να εξηγήσετε τους χαρακτηρισμούς  που  αποδίδει ο Καρυωτάκης στον Βερλέν, μελετώντας το βίο του στην ιστοσελίδα  http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%BF%CE%BB_%CE%92%CE%B5%CF%81%CE%BB%CE%B1%CE%AF%CE%BD

γ. Γιατί ο Καρυωτάκης χρησιμοποιεί τον πληθυντικό αριθμό όταν αναφέρεται σε αυτά τα πρόσωπα;

δ. Γιατί ο Καρυωτάκης επιλέγει να κάνει αναφορές στο έργο Γάλλων κυρίως ποιητών; Να λάβετε υπόψη σας σχετικές πληροφορίες από τις ιστοσελίδες
και
(σελ.113)


Φύλλο εργασίας 2

α. Να καταγράψετε τις λέξεις και τις φράσεις που αναφέρονται στους παραγνωρισμένους αλλά ταυτόχρονα και ταλαντούχους ποιητές.

β. Να εξηγήσετε τους χαρακτηρισμούς  που  αποδίδει ο Καρυωτάκης στον Ουγκώ, μελετώντας το βίο του στην ιστοσελίδα  http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%AF%CE%BA%CF%84%CF%89%CF%81_%CE%9F%CF%85%CE%B3%CE%BA%CF%8E

γ. Γιατί ο Καρυωτάκης χρησιμοποιεί τον πληθυντικό αριθμό όταν αναφέρεται σε αυτά τα πρόσωπα;

δ. Γιατί ο Καρυωτάκης επιλέγει να κάνει αναφορές στο έργο Γάλλων κυρίως ποιητών; Να λάβετε υπόψη σας σχετικές πληροφορίες από τις ιστοσελίδες
και
(σελ.113)

Φύλλο εργασίας 3

α. Να καταγράψετε τις λέξεις και τις φράσεις που αναφέρονται στους παραγνωρισμένους αλλά ταυτόχρονα και ταλαντούχους ποιητές.

β. Να εξηγήσετε τους χαρακτηρισμούς  που  αποδίδει ο Καρυωτάκης στον Πόε, μελετώντας το βίο του στην ιστοσελίδα  http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%88%CE%BD%CF%84%CE%B3%CE%BA%CE%B1%CF%81_%CE%86%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%BD_%CE%A0%CF%8C%CE%B5

γ. Γιατί ο Καρυωτάκης χρησιμοποιεί τον πληθυντικό αριθμό όταν αναφέρεται σε αυτά τα πρόσωπα;

δ. Γιατί ο Καρυωτάκης επιλέγει να κάνει αναφορές στο έργο Γάλλων κυρίως ποιητών; Να λάβετε υπόψη σας σχετικές πληροφορίες από τις ιστοσελίδες
και
(σελ.113)

Φύλλο εργασίας 4

α. Να καταγράψετε τις λέξεις και τις φράσεις που αναφέρονται στους παραγνωρισμένους αλλά ταυτόχρονα και ταλαντούχους ποιητές.

β. Να εξηγήσετε τους χαρακτηρισμούς  που  αποδίδει ο Καρυωτάκης στον Μποντλέρ, μελετώντας το βίο του στην ιστοσελίδα  http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CE%B1%CF%81%CE%BB_%CE%9C%CF%80%CF%89%CE%BD%CF%84%CE%BB%CE%B1%CE%AF%CF%81

γ. Γιατί ο Καρυωτάκης χρησιμοποιεί τον πληθυντικό αριθμό όταν αναφέρεται σε αυτά τα πρόσωπα;

δ. Γιατί ο Καρυωτάκης επιλέγει να κάνει αναφορές στο έργο Γάλλων κυρίως ποιητών; Να λάβετε υπόψη σας σχετικές πληροφορίες από τις ιστοσελίδες
και
(σελ.113)

Παρατηρείστε ότι, παρά την αναφορά του στους ταλαντούχους ποιητές , ο Καρυωτάκης αποφασίζει να γράψει μια μπαλάντα στους άδοξους ποιητές. Κάθε ένας ξεχωριστά καλείται  να επεξεργαστεί  τα παρακάτω θέματα:
α) Ποια είναι η στάση του κόσμου απέναντι στους άδοξους ποιητές και σε τι συνίσταται το δράμα των τελευταίων;

β) Να εντοπίσετε τους χαρακτηρισμούς που αποδίδει ο ποιητής στη μπαλάντα του και να αιτιολογήσετε το συναισθηματικό περιεχόμενό τους.

γ) Σε ποια σημεία και με ποιο τρόπο ο Καρυωτάκης δίνει προσωπικό τόνο στο ποίημα; Γιατί αισθάνθηκε ο ποιητής την ανάγκη να γράψει ποίημα στους άδοξους ποιητές των αιώνων; Λάβετε υπόψη σας και πληροφορίες από την ιστοσελίδα http://filosofia.itgo.com/biografia.htm , εστιάζοντας στην απήχηση των ποιητικών του συλλογών.

Σε ομάδες των δύο ατόμων δίνεται το παρακάτω φύλλο εργασίας, κοινό για όλους.

Φύλλο εργασίας (κοινό για όλες τις ομάδες)

α) Να δώσετε τους στίχους του ποιήματος που υπάρχουν τα ακόλουθα σχήματα λόγου:
παρομοίωση:

μεταφορά:

συνεκδοχή:

οξύμωρο:

προσωποποίηση:

αντίθεση:

επανάληψη:

παρήχηση:

Σχετικά  με τη σημασία των παραπάνω σχημάτων μπορείτε να συμβουλευτείτε την ιστοσελίδα  http://www.potheg.gr/Treasure.aspx?lan=1

β) Να χαρακτηρίσετε το ύφος του ποιήματος, παραπέμποντας σε συγκεκριμένους στίχους.


Ξαναγυρίστε σε ομάδες των τεσσάρων ατόμων και επεξεργαστείτε  τα ακόλουθα φύλλα εργασίας:


Φύλλο εργασίας 1
 Η ποίηση του Καρυωτάκη  χαρακτηρίζεται από στοιχεία του συμβολισμού. Αφού μελετήσετε τις αναφορές της παρακάτω ιστοσελίδας  http://www.pi-schools.gr/download/lessons/hellenic/lykeio/neoel_logo/kath_b.pdf (σελ. 23-27) να παρουσιάσετε τα στοιχεία του συμβολισμού που εντοπίζετε στο ποίημα του Καρυωτάκη.

Φύλλο εργασίας 2
Αφού μελετήσετε την «Μπαλάντα των κυριών του παλιού καιρού» του Φρ. Βιγιόν (http://karyotakis.awardspace.com/poems/trans/elegeia/balada.htm)
να τη συγκρίνετε με την «Μπαλάντα στους άδοξους ποιητές των αιώνων» , εντοπίζοντας ομοιότητες και διαφορές ως προς το περιεχόμενο, τη μορφή, τα εκφραστικά μέσα και το ύφος τους.

Φύλλο εργασίας 3
Να εξετάσετε τη στάση της ποιήτριας στο παρακάτω ποίημα http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Poems&act=details&poem_id=4646
απέναντι στην υστεροφημία μιας ομότεχνής της και να τη συσχετίσετε με τη στάση του Καρυωτάκη απέναντι στους άδοξους ποιητές.

Φύλλο εργασίας 4
Να συγκρίνετε το νόημα των στίχων του ποιήματος «Υστεροφημία» (http://www.snhell.gr/anthology/content.asp?id=417&author_id=17) με το περιεχόμενο της «Μπαλάντας στους άδοξους ποιητές των αιώνων».

Φύλλο εργασίας 5
Στο ποίημα «Μικρή Ασυμφωνία εις Α μείζον» (.http://www.snhell.gr/anthology/content.asp?id=408&author_id=17) , πώς αντιμετωπίζει ο Καρυωτάκης τον ομότεχνό του Μαλακάση και πώς βλέπει τον εαυτό του; Πώς σχετίζεται το ποίημα με την «Μπαλάντα στους άδοξους ποιητές των αιώνων»;

Φύλλο εργασίας 6
«Ο Καρυωτάκης (...) απελπισμένα ανθίσταται [στη φθορά του χρόνου], αναζητώντας (...) μια γεύση αθανασίας, ένα μερίδιο στη μνήμη, μία ελπίδα υστεροφημίας». (Καραγεωργίου Τ., «Ο Καρυωτάκης και η υστεροφημία», π. Φιλολογική, τχ. 59, Απρίλιος - Μάιος - Ιούνιος 1997, σ. 31.)  
Να επαληθεύσετε την παραπάνω κρίση με βάση το συγκεκριμένο ποίημα.

Αξιολόγηση της διδακτικής πρακτικής


α) Να εξετάσετε τις αντιδράσεις που προκάλεσε η ποίηση του Καρυωτάκη, ενόσω εκείνος ζούσε, μελετώντας τις ιστοσελίδες  http://politikokafeneio.com/kariotakis/kariotakis-kritiki.htm και



β) Αναζητώντας στοιχεία στις ιστοσελίδες http://www.e-alexandria.gr/parath.asp?ID=23 και

http://politikokafeneio.com/kariotakis/kariotakismos.htm να παρουσιάσετε την επίδραση που άσκησε η ποίηση του Καρυωτάκη μετά το θάνατό του

γ) Συνδυάζοντας τις διαπιστώσεις σας από τις προηγούμενες εργασίες με το παρακάτω ντοκιμαντέρ  http://www.ert-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?tid=0000073806&tsz=0&act=mInfo
να αποφανθείτε σχετικά με το κατά πόσο σχετίζονται με την πραγματικότητα τα όσα γράφει ο Καρυωτάκης στο ποίημα που επεξεργαστήκατε και να εκφράσετε την άποψη σας σχετικά με το που εστιάζεται η αναγνώρισή του από τους μεταγενέστερους.

Τετάρτη 11 Ιανουαρίου 2012

Αρχαία Ελληνικά Α΄ Λυκείου - Βιβλίο 2, κεφάλαιο 3, παράγραφοι 50 - 56

1.      Ιστορικοί
Εξετάζοντας  ως ιστορικοί της σύγχρονης εποχής την περίπτωση της δίκης του Θηραμένη:
α) να εξηγήσετε γιατί η δίκη του χαρακτηρίζεται ως παρωδία
και
β) να χρησιμοποιήσετε  τη μηχανή αναζήτησης google για να εντοπίσετε και  άλλες περιπτώσεις παρωδίας δίκης στο ιστορικό γίγνεσθαι.

  1. Φιλόλογοι
Αντλώντας  πληροφορίες από τις παρακάτω ιστοσελίδες
      και
 http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/file.php >Γενικό Λύκειο >    Γ΄ Λυκείου > Έκφραση-Έκθεση > Δίκαιος και Άδικος λόγος > σελ. 220-223
 α) να αποδελτιώσετε τα χαρακτηριστικά και τη λειτουργία της γλώσσας της     εξουσίας, και να εξετάσετε τη χρήση της γλώσσας ως εξουσία

β) να εντοπίσετε αυτά τα στοιχεία στη γλώσσα του Κριτία και τον τρόπο που επιβάλλει τη θέλησή του, καταγράφοντας την επιχειρηματολογία του και αντιπαραβάλλοντάς τη με το λόγο του Θηραμένη και

γ) βάλτε τον εαυτό σας στη θέση του Κριτία και του Θηραμένη μπροστά στους βουλευτές και υπερασπιστείτε τις θέσεις σας με πρόσθετη επιχειρηματολογία.

3. Θρησκειολόγοι
Μελετάτε συνήθειες των αρχαίων Ελλήνων που συνδέονται με θρησκευτικά στοιχεία. Χρησιμοποιείτε τις ιστοσελίδες:




και εξετάζετε τα ακόλουθα ζητήματα:
α) Η έννοια και το πρόσωπο του ικέτη
β) Η θέση του ικέτη στην αρχαία ελληνική κοινωνία
γ) Ο τόπος και ο τρόπος ικεσίας στην αρχαία ελλάδα
δ) Ο εξαγνισμός ως λόγος προσφυγής σε ικεσία
ε) Ο ρόλος του μαντείου των Δελφών στην ικεσία
στ) Ο θεσμός της ασυλίας στην αρχαιότητα, οι μορφές της και η έννοια της ιεροσυλίας
ζ) Με αφορμή την περίπτωση του Θηραμένη να καταγράψετε και άλλες περιπτώσεις παραβίασης του ασύλου στην αρχαιότητα.

4. Αθηναίοι πολίτες
α) Υποθέστε ότι είστε ένας αρχαίος Αθηναίος πολίτης και κινείστε δικαστικά εναντίον κάποιου συμπολίτη σας για κληρονομικές υποθέσεις. Με βάση την ιστοσελίδα http://www.ime.gr/projects/courts/index.php?main=yes&state=3&doc=020100
να παρουσιάσετε τις διαδικασίες και τα βήματα που θα λάβουν χώρα μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης και την επιβολή της ποινής.

β) Να συγκεντρώσετε τους δικανικούς όρους των παραγράφων  και να καταγράψετε τη σημασία τους.

5. Νομικοί σύμβουλοι
Ως νομικοί σύμβουλοι του κυβερνήτη μιας νέας χώρας, καλείστε να διαμορφώσετε το σύστημα των νόμων που θα διέπει τη χώρα αυτή. Ανάμεσα στα άλλα, μελετάτε και τη νομοθεσία της αρχαίας Αθήνας..
α) Παρουσιάζετε στον κυβερνήτη τους παράγοντες  που συντελούσαν στη διαμόρφωση των νόμων στην Αρχαία Αθήνα 
και
β) Εκθέτοντας του τη φιλοσοφία της λειτουργίας των νόμων στην Αθήνα, προσπαθείτε να τον πείσετε για την εφαρμογή της στους νόμους της νέας χώρας.
Μπορείτε να στηριχθείτε στους ακόλουθους διαδικτυακούς τόπους:




Λάβετε επίσης υπόψη σας την παρακάτω άποψη:

Η J. de Romilly γράφει για τη σχέση των αρχαίων Ελλήνων με τον νόμο: «Οι Έλληνες, εραστές πάντοτε της ανεξαρτησίας, διακήρυσσαν συνεχώς με υπερηφάνεια την υπακοή τους στους νόμους. Είναι γεγονός ότι δεν αναζητούσαν με κανένα τρόπο να καθορίσουν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες σε σχέση με την πόλη στην οποία ανήκαν και με την οποία είχαν ταυτισθεί. Το μόνο που ζητούσαν ήταν να διοικείται η πόλη αυτή από έναν δικό της κανόνα και όχι έναν άνθρωπο. Έτσι ο νόμος υπήρξε το στήριγμα και η εγγύηση όλης της πολιτικής τους ζωής. Και τον χρησιμοποιούσαν ως μέσον για να αντιτάσσονται τόσο στην αναρχία της πρωτόγονης ζωής όσο και στην υποταγή των λαών που, σαν τους Πέρσες, υπόκεινταν στην αυθαιρεσία ενός ηγεμόνα». (Ο Νόμος στην ελληνική σκέψη, σελ. 15).
6. Βουλευτές
Ως μέλος της σύγχρονης Βουλής των Ελλήνων και μετά από ποικίλες βολές για τη λειτουργία της δημοκρατίας στις μέρες μας , διαπιστώνετε στις αγορεύσεις κάποιων συναδέλφων σας ότι εκθειάζονται οι δημοκρατικές αρχές και το πολιτικό σύστημα της αρχαίας Αθήνας. Λαμβάνετε το λόγο και ασκείτε κριτική στο πολιτικό σύστημα της αρχαίας Αθήνας
α) επισημαίνοντας τα θετικά και αρνητικά του στοιχεία
και
β) συσχετίζοντάς το με τα σύγχρονα δεδομένα
Μελετήστε από την ιστοσελίδα http://www.fhw.gr/chronos/05/gr/politics/index_300.html
τις ενότητες δημοκρατικές αρχές, εκκλησία του δήμου, συνεδρίες της εκκλησίας του δήμου, Βουλή των 500, Άρχοντες, εκλογή, δοκιμασία, λογοδοσία και μισθοφορά των αρχόντων, στρατηγοί.

7. Ξεναγοί
Μια ομάδα τουριστών από τη Σικελία επισκέπτεται την πόλη σας, την αρχαία Αθήνα. Αναλαμβάνετε, ως ξεναγός της αρχαιότητας, να τους κάνετε μια περιήγηση στην Αρχαία Αγορά. Τους μοιράζετε έναν χάρτη της περιοχής με τα βασικά σημεία http://project.athens-agora.gr/maps/index.html > κλασική περίοδος και συγκεντρώνετε στοιχεία για τα κτήρια της αρχαίας Αγοράς των Αθηνών
http://3d.athens-agora.gr/ > κλασική περίοδος > κλικ στα μνημεία > πληροφορίες και http://www.eie.gr/archaeologia/gr/02_DELTIA/Bouleuterion.aspx

Κατόπιν α) ακολουθήστε την εικονική περιήγηση της ιστοσελίδας http://project.athens-agora.gr/videos/AncientAgora-Athena.html και ξεναγήστε τους επισκέπτες σας

β) αναλύστε με βάση τη δομή της αρχαίας αγοράς τις σχέσεις της θρησκευτικής και της πολιτικής ζωής (δείτε τις ιστοσελίδες http://project.athens-agora.gr/index.php?view=page&sid=12&lang_id=gr
και

γ) Ελάτε στη σύγχρονη εποχή και αναζητήστε αν υπάρχει αυτή η σχέση και στις μέρες μας.

8. Γιατροί
Είστε γιατρός της αρχαιότητας και επισκέπτεσθε τον Θηραμένη, ο οποίος είναι ο πρώτος στην Ελλάδα που καταδικάζεται σε θάνατο με κώνειο.

α) Του εξηγείτε με κατανοητό τρόπο τι είναι το κώνειο, τα συστατικά του και τον τρόπο με τον οποίο ενεργεί (συμβουλευτείτε την ιστοσελίδα

 β) Τον καθησυχάζετε σχετικά με την οδύνη που προκαλεί, αναφέροντάς του άλλες μορφές θανατικής ποινής της εποχής σας (αναζητήστε στοιχεία στο google).

9. Λαογράφοι
Ως λαογράφος, συμμετέχετε σε ένα συνέδριο λαογραφικών σπουδών στη Θράκη. Σ’ ένα διάλειμμα του συνεδρίου και για να διασκεδάσετε τους Έλληνες και ξένους συναδέλφους σας αποφασίζετε να παίξετε μαζί τους παιχνίδια που προέρχονται από την αρχαιότητα..

α) Αποφασίζετε να ξεκινήσετε με τον κότταβο. Τους εξηγείτε με σαφήνεια τον τρόπο παιξίματός του, αντλώντας στοιχεία  από τις ιστοσελίδες   http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%8C%CF%84%CF%84%CE%B1%CE%B2%CE%BF%CF%82

και τους δείχνετε αναπαραστάσεις του παιχνιδιού από αγγεία (αναζητήστε υλικό από το google > εικόνες)

β) Την επόμενη μέρα ένας Βρετανός συνάδελφός σας κάνει μια παρουσίαση για διάφορα παιχνίδια της αρχαιότητας

ετοιμάζοντας υλικό για το επόμενο συνέδριο.