Πέμπτη 11 Οκτωβρίου 2012

Ημιμάθεια … λάστιχο

Πριν από λίγες ημέρες ήρθε στη δημοσιότητα μια βρετανική έρευνα, η οποία έδειχνε ότι τα μοντεσοριανά σχολεία (των ανοιχτών τάξεων και της εκτός αίθουσας μάθησης) βγάζουν καλύτερους μαθητές (με πιο στέρεες γνώσεις και πλατύτερη αντίληψη του κόσμου) από τα εξετασιοκεντρικά σχολεία. Εδώ και τουλάχιστον τέσσερεις αιώνες συνυπάρχουν δύο κύρια εκπαιδευτικά ρεύματα. Αυτό που θεωρεί ότι το σχολείο πρέπει να συγκρουστεί με τη φυσική διάθεση του παιδιού για τεμπελιά και παιχνίδι, και επιστρατεύει ένα πλέγμα τεχνικών πειθαρχίας και αποστήθισης – κάρφωμα στο θρανίο, μετωπική διδασκαλία κ.λ.π. – προκειμένου να κατακτηθεί η γνώση. Και εκείνο που θεωρεί τον άνθρωπο «φύσει» φιλομαθή. Σύμφωνα με αυτό, η μάθηση επιτυγχάνεται αν το παιδί αφεθεί ελεύθερο να εκδηλώσει την περιέργεια και τη φιλομάθειά του, να αναπτύξει ενδιαφέροντα, να βιώσει τις επιπτώσεις των επιλογών του, να συμμετάσχει, να αυτοαξιολογείται.
Το ελληνικό σχολείο ρέπει σαφώς προς το πρώτο μοντέλο. Πέραν του ότι η γνώση τεμαχίζεται σε φέτες (μαθήματα), τις οποίες πρέπει να «συρράψουν» σε μόρφωση μόνοι τους οι μαθητές, πέραν του ότι η μαθησιακή εμπειρία είναι αποκομμένη από το φυσικό περιβάλλον και την καθημερινή ζωή, πέραν του ότι το σχολείο λειτουργεί σε κοινωνικό και πολιτικό κενό, υπάρχει και η πρακτική οι μαθητές να αξιολογούνται με κριτήρια ξένα προς την ευχαρίστηση που προκαλεί η εμπειρία της γνώσης, με συνεχή τεστ και εξετάσεις. Το λύκειο έχει μετατραπεί σε «βιομηχανία» δοκιμασιών που διαχέει το εξετασιοκεντρικό μοντέλο προς τα κάτω (γυμνάσιο και δημοτικό), με όλο και μεγαλύτερη ένταση.
Τα νέα σχολικά βιβλία έχουν γεμίσει με μοντέρνες θεματικές ενότητες που συνθέτουν μια μάλλον αποσπασματική ακατάστατη γνώση· ή με συνεχή κουίζ, περιοδικίστικης αισθητικής, ώστε να «χρυσώνεται» ο υψηλός βαθμός δυσκολίας που κάνει εντελώς απαραίτητο σε εκπαιδευτικούς και μαθητές το λυσάρι (η εκδοτική βιομηχανία των βοηθημάτων που ανδρώθηκε την περασμένη δεκαπενταετία μπήκε σήμερα – ύστερα από μεθόδευση – στη χρυσή εποχή της).
Φρούδες οι ελπίδες ότι οι νέοι θα βγουν από το λειτουργικό αναλφαβητισμό με μεταρρυθμίσεις που παλινορθώνουν την αξιολόγηση μέσα από διαρκείς εξετάσεις. Το πιθανότερο είναι ότι θα συνεχίσουν να «μαθαίνουν» τη σχολική ύλη μέσα από τα τεστ, να την αναπαράγουν στις εξετάσεις, αλλά εν τέλει να μην την κατανοούν, να μη μπορούν να τη χρησιμοποιήσουν για να ερμηνεύσουν, να κρίνουν την κοινωνική, πολιτική, οικονομική, εργασιακή τους ζωή. Διότι η κρίση δεν καλλιεργείται με την απομνημόνευση γνώσεων (τα νέα εγχειρίδια παρέχουν περισσότερη πληροφορία και λιγότερη γνώση), με τις νέες τεχνολογίες που απλώς κάνουν την ύλη πιο εύληπτη, αλλά με την ανάπτυξη της ικανότητας του μαθητή να διατυπώνει ερωτήματα και να αναζητά απαντήσεις. Αντ’ αυτού, αυτός καταναλώνει τυποποιημένη ιντερνετική πληροφορία και «πακέτα» λυμένων προβλημάτων, που μπορεί να αναπαράγει στις εξετάσεις μόνο μέσα από τη φροντιστηριακή τους διατύπωση και που σύντομα ξεχνάει. Εδώ κρύβεται το κύριο αίτιο της εμφανούς αγραμματοσύνης των αποφοίτων λυκείου. Των αυριανών ενηλίκων που θα καλύψουν τις ανάγκες των επιχειρήσεων για ντρεσαρισμένους χαμηλόμισθους εργαζομένους. Αυτούς όμως δεν θέλει σήμερα η αγορά (άρα και το σχολείο); «Ελαστικοποιημένους» ημιμαθείς, δια βίου εκπαιδευόμενους.
      Τασούλα Καραϊσκάκη, από την εφημερίδα Καθημερινή, 06-10-2006

Θέματα προς επεξεργασία
1.      Να γράψετε την περίληψη του κειμένου (100 λέξεις)
2.      Να  καταγράψετε τους τρόπους πειθούς που χρησιμοποιεί η αρθρογράφος.
3.      Να αποδελτιώσετε το επιχείρημα της 2ης παραγράφου και να χαρακτηρίσετε το συλλογισμό.
4.      Με  ποιους τρόπους αναπτύσσεται η τελευταία παράγραφος του κειμένου;
5.      Να εξετάσετε τους λόγους για τους οποίους το ελληνικό σχολείο ρέπει προς το εξετασιοκεντρικό μοντέλο.
6.      Γιατί οι συνεχείς εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις δε βγάζουν τους νέους από το λειτουργικό αναλφαβητισμό;
7.      Τι εννοεί η αρθρογράφος όταν λέει πως : «η αγορά θέλει «ελαστικοποιημένους» ημιμαθείς και δια βίου εκπαιδευόμενους»;
8.      Να δώσετε συνώνυμα των παρακάτω λέξεων: επιστρατεύει, ρέπει, συνθέτουν, φρούδες, παλινορθώνουν.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου