Παρασκευή 26 Οκτωβρίου 2012

Ελεύθερος χρόνος

Ο ρόλος των φορέων κοινωνικοποίησης στη συνειδητοποίηση της σημασίας του ελεύθερου χρόνου

Η οικογένεια αποτελεί τον σημαντικότερο θεσμό κοινωνικοποίησης, αφού μέσα στους κόλπους της ο νέος άνθρωπος σφυρηλατεί στα πρώτα καθοριστικά χρόνια της ζωής του όχι μόνο το χαρακτήρα του αλλά και τις συνήθειες και τις στάσεις του και επομένως και τον τρόπο με τον οποίο μαθαίνει να αξιοποιεί τον ελεύθερο  χρόνο του. Όταν οι γονείς έχουν συνειδητοποιήσει τη σημασία του ελεύθερου χρόνου και έχουν αναπτύξει ενδιαφέροντα και δραστηριότητες ώστε να τον αξιοποιήσουν ουσιαστικά, θα επηρεάσουν τα παιδιά τους και θα τα εθίσουν να αναπτύσσουν ίδια ή ανάλογα ενδιαφέροντα και δραστηριότητες. Αντίθετα, αν οι γονείς έχουν εθιστεί να αναλώνουν τον ελεύθερο χρόνο τους μέσα στη μιζέρια της απραξίας και της προσκόλλησης στην τηλεόραση, διοχετεύουν ανάλογα πρότυπα παθητικότητας στα παιδιά τους. Αυτά τότε θεωρούν ότι ο ελεύθερος χρόνος είναι η πολύωρη παρακολούθηση της τηλεόρασης, η ανία των γονιών που εκτονώνεται με τη γκρίνια, με την ασταμάτητη τηλεφωνική φλυαρία και τις βραδινές εξόδους των γονιών στις ταβέρνες.
Σημαντικός είναι και ο ρόλος του σχολείου, όταν βέβαια λειτουργεί ως κυψέλη δημιουργίας, αναπτύσσοντας εξωσχολικές δραστηριότητες και ωθώντας τα παιδιά στην ερασιτεχνική πολιτιστική δημιουργίας. Έτσι τα βοηθά να συνειδητοποιήσουν ότι υπάρχουν πολλά ενδιαφέροντα πράγματα με τα οποία μπορούν να ασχοληθούν στον ελεύθερο χρόνο τους. Εκείνο που χαράσσεται στη μνήμη των μαθητών είναι κάποιες π.χ. πολιτιστικές εκδηλώσεις στις οποίες συμμετέχουν ή κάποιες αθλητικές δραστηριότητες. Δυστυχώς, σήμερα το σχολείο περιορίζεται ολοένα και περισσότερο στην απλή παροχή γνώσεων, καθώς τα σχολικά προγράμματα επιβαρύνουν ασφυκτικά τους μαθητές.
Η τοπική αυτοδιοίκηση είναι ο θεσμός που πρέπει να αναπτύσσει πολιτιστική δράση. Με τις επιχειρήσεις πολιτιστικής ανάπτυξης που διαθέτουν πλέον όλοι οι δήμοι, με τα πνευματικά κέντρα, τα νεανικά πολιτιστικά κέντρα, μπορούν οι δήμοι να γίνουν κοιτίδες πολιτιστικής ζωής, εμφυσώντας στους νέους ενδιαφέροντα και συνήθειες δημιουργικές, ώστε να αξιοποιούν θετικά τον ελεύθερο χρόνο τους.

Οι καταναλωτικές επιλογές για την αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου στις οποίες εξωθεί τον άνθρωπο η βιομηχανία που αναπτύσσεται γύρω από αυτόν.

Ο στόχος της «βιομηχανίας του ελεύθερου χρόνου» είναι το κέρδος, μέσω του καταναλωτή του ελεύθερου χρόνου. Για το σκοπό αυτό παράγει προϊόντα καταναλώσιμα στο χρόνο της σχόλης. Πρόκειται για μια τεράστια ποικιλία προϊόντων:
·        Αθλητικά είδη
·        Τηλεοπτικά προγράμματα > πολύωρη τηλεθέαση
·        Κινηματογραφικές ταινίες
·        Κέντρα διασκέδασης > ξενύχτι
·        Ταξίδια και προγράμματα διακοπών των τουριστικών γραφείων
·        Ανούσιες συγγενικές συγκεντρώσεις και συμβατικές εθιμοτυπικές δεξιώσεις
Όλα τα παραπάνω αποκτούν αρνητική σημασία καθώς η καταναλωτική βιομηχανία τα συνδέει με φαινόμενα αλλοτρίωσης, αποκτηνωτικές συμπεριφορές και τη δήθεν απόδραση από την καθημερινότητα, ανεξάρτητα αν αυτή η απόδραση υπονομεύει την υγεία ή την ψυχική ισορροπία του ατόμου.
Παρατήρηση: Ένα γλέντι με παρέα φίλων μπορεί να είναι αποκτηνωτική διασκέδαση, αν εξαντληθεί σε ασταμάτητο φαγοπότι και ασύδοτη εξωτερίκευση των απωθημένων των ατόμων. Μπορεί ωστόσο να είναι μια πραγματική πηγή χαράς και ανανέωσης, αν δεν κατακυριευθούν οι άνθρωποι από βουλιμία για φαγητό, αν το ποτό γίνει πηγή ευθυμίας και όχι μέθης, αν η ευφρόσυνη διάθεση της παρέας απελευθερώσει τον αυθορμητισμό και όχι τα ευτελέστερα από τα απωθημένα.

Οι εναλλακτικές λύσεις για τη δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου.

Ο ελεύθερος χρόνος αξιοποιείται δημιουργικά, όταν μέσω των δραστηριοτήτων στις οποίες προβαίνει το άτομο  συντηρούνται και ανανεώνονται η δύναμη και η χαρά της ζωής και προκαλείται σωματική αλλά και ψυχική ευφορία.
·        Φιλικές παρέες, όπου η εγκαρδιότητα, η ειλικρίνεια και η καλόπιστη διάθεση βοηθούν στην καλύτερη επικοινωνία και στην υγιή εκτόνωση
·        Αξιοποίηση για πνευματικούς σκοπούς και εκπαίδευση (θεατρική παράσταση, αξιόλογες τηλεοπτικές εκπομπές και κινηματογραφικές ταινίες, πολιτιστικές εκδηλώσεις – διάλεξη, δημόσιες συζητήσεις, επιμορφωτικά προγράμματα, διάβασμα, ενασχόληση με κάποια μορφή τέχνης και ερασιτεχνική καλλιτεχνική δημιουργία, επικοινωνία μέσω διαδικτύου με χώρους πολιτισμού και ψυχαγωγίας)
·        Αθλητικές δραστηριότητες > σωματική και ψυχική ευεξία
·        Επαφή με τη φύση > ψυχική ισορροπία
·        Ταξίδια > αλλαγή παραστάσεων, ανανέωση ψυχολογικής διάθεσης, πνευματική ολοκλήρωση
·        «Η λύση για το πρόβλημα της θετικής αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου είναι η μόρφωση του λαού σε συνδυασμό με τη δικαιότερη οργάνωση της κοινωνίας» (Παπανούτσος)
·        «Πρέπει να αναπτύξουμε πρακτικούς τρόπους ανατροφής των παιδιών και εκπαιδευτικά προγράμματα που θα προετοιμάσουν την κοινωνία μας να αντιμετωπίσει τις νέες ευκαιρίες που θα προσφέρει η αργία για μια πλούσια και δημιουργική ζωή… Τώρα πρέπει να ξαναγίνουμε «παιδιά» και σαν αυτά να αφήσουμε τη δημιουργικότητά μας ελεύθερη από πρακτικές σκοπιμότητες» (W.M.Mendel).

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου